|
Trzustka jest organem leżącym w pobliżu wątroby. Jej najważniejszym zadaniem, oprócz produkowania insuliny - substancji stabilizującej poziom glukozy w surowicy - jest wytwarzanie i wydzielanie do przewodu pokarmowego tak zwanego soku trzustkowego.
Przyczyny zachorowań na przewlekłe zapalenie trzustki nie są w pełni poznane. W wyniku procesu chorobowego najczęściej dochodzi do upośledzenia wchłaniania tłuszczów. Typowymi objawami niedomagania tego narządu są tępe bóle umiejscowione w górnej części jamy brzusznej promieniujące w kierunku lewego podżebrza oraz mniej lub bardziej dokuczliwe, "tłuste", cuchnące i obfite stolce powodujące widoczne wychudzenie, niedożywienie, a nawet anemię. Oprócz tego mogą występować nudności, wzdęcia, brak łaknienia, nadmierne odchodzenie gazów, stany podgorączkowe. Choroba ta przebiega z okresami zaostrzeń, podczas których dolegliwości nasilają się, na przemian z okresami poprawy, gdy dolegliwości ulegają wyciszeniu. Jednak nawet w okresach ustępowania objawów błędy dietetyczne mogą spowodować wystąpienie nagłego ataku bólu i biegunki, co powoduje pojawienie się u chorych "strachu przed jedzeniem" i dodatkową utratę apetytu. [Źródło lek. med. Grzegorz Kurdziel]
Wiadomości tutaj podane mają za zadanie pomóc w planowaniu żywienia osób chorujących na choroby trzustki.1. Żywienie w ostrym zapaleniu trzustki (pancreatitis)
W ostrej fazie choroby obowiązuje całkowity zakaz podawania pokarmów i płynów do przewodu pokarmowego.
DIETA
W okresie 1-2 dni podaje się słabą, gorzką herbatę, rumianek, wodę. W okresie pierwszych 2-3 dni należy stosować dietę płynną kleikową- kaszkową, o pojemności 200-300 ml jednorazowo, bez dodatku tłuszczu. Dieta ta zawiera przede wszystkim sucharki, kleiki. Następnie podaje się dietę kleikowo-owocową, Kolejno dochodzi do rozszerzenia diety łatwo strawnej. Jeżeli nie pojawiają się objawy niepożądane, chory może zwiększyć podaż do 2000 kcal. Dieta nadal powinna być ubogotłuszczowa. Powyższa dieta jest dietą niefizjologiczną i nie może być podawana przez dłuższy czas.
W okresie zdrowienia po przebytym ostrym zapaleniu trzustki wyróżniamy 3 etapy rozszerzenia diety.
I ETAP ZDROWIENIA
- Tłuszcze dość znaczne ograniczenie
- Nieznaczne ograniczenie białka
- Uzupełnienie wartości energetycznej poprzez węglowodany.
Produkty wskazane:
- Pieczywo jasne i czerstwe
- Drobne kasze, ryż, drobne makarony
- Chude mleko, twaróg, ryba
- Wędliny, drób, cielęcina, wołowina
- Ziemniaki, masło, olej sojowy, słonecznikowy, oliwa
- Dżem, ziemniaki gotowane, tłuczone, puree
- Warzywa i owoce zawierające witaminę C i karoten
Potrawy powinny być:
- Gotowane
- Duszone bez obsmażania
- Pieczone w folii
- Zaprawiane słodką śmietanką z mąką, masłem i żółtkiem
Produkty przeciwwskazane:
- Pieczywo razowe, żytnie, grube kasze, makarony
- Przekwaszone przetwory mleczne, jaja
- Tłuste mięsa jak baranina, wieprzowina, gęś, kaczka
- Tłuste ryby jak węgorz, halibut
- Tłuste wędliny,
- Śmietana, smalec, margaryny,
- Cebula, kapusta, papryka, szczypior, rzodkiewki
- Orzechy, gruszki, śliwki, czereśnie, strączkowe
- Chałwa, czekolada zwierająca tłuszcz, kakao
- Torty, ciastka z kremem
Potrawy nie mogą być:
- Smażone
- Duszone
- Pieczone
- Sosy na zasmażkach, wywarach mięsnych
II ETAP ZDROWIENIA
- Można zwiększyć ilość tłuszczu
- Dieta łatwo strawna o małej zawartości tłuszczu
- 5 posiłków dziennie
- Potrawy zalecane i przeciwwskazane jak w etapie I.
- Jeżeli chory toleruje dietę to można to może stopniowo przejść na dietę pełnowartościową.
2. Żywienie w przewlekłym zapaleniu trzustki (pancreatitis chronica )
Jednostka ta rozwija się najczęściej poprzez powikłania: Przewlekłego alkoholizmu ( U osób nie spożywających alkoholu pojedyncza dawka powoduje hamowanie około 120 minut wydzielania zewnętrznego trzustki, tak więc im więcej i częściej pije się alkohol tym szybciej dochodzi do zaniku części wydzielniczej i włóknienia narządu. Przewlekłego zapalenia trzustki Kamicy i przewlekłych stanów zapalnych dróg żółciowych Stanów utrudniających odpływ soku trzustkowego i żółci.
Zalecenia:
- Stosowanie preparatów zawierające enzymy trawienne trzustki.
- Dieta łatwo strawna ze zwiększoną ilością energii, niskotłuszczowa i niskoresztkowa.
- Białko podaje się w zwiększonych ilościach.
- Zapotrzebowanie energetyczne pokrywane jest głównie z czerstwego pszennego pieczywa, kaszy, sucharów, kleików, drobnego makaronu, klusek lanych, glukozy, cukru, miodu, dżemów, przecierów, owoców bez pestek oraz ziemniaków puree.
- Należy uwzględnić witaminy rozpuszczalne w tłuszczach A, D, E, K i B1, B2, B6.
Dieta Schmidta stosowana jest w celu określenia funkcji wydzielniczych trzustki na zawartość enzymów trawiennych w soku trzustkowym. Jest to dieta bogata w białko, tłuszcze i węglowodany.
Skład diety:
100 g sucharków lub bułki
1000-1500 ml mleka
5-6 jaj gotowanych na miękko
150 g polędwicy wołowej na befsztyk skrobany
50 g masła
200 g ziemniaków
20 g kakao
10-20 g cukru
1000 ml kleju z 80 g płatków owsianych. |
Żywienie osób chorych